" /> Veel meer slaven door Hollanders uit Afrika gesmokkeld | Ver-wonder-ing | KaosProjects

Veel meer slaven door Hollanders uit Afrika gesmokkeld




Negentiende-eeuws slavenschip. De menselijke have was zo krap gestouwd dat twintig procent de overtocht niet overleefde.
KPA/HiP

Smokkelschepen hebben in de achttiende eeuw vier maal zoveel slaven vervoerd tussen Afrika en Amerika als tot nu toe werd aangenomen. Dat heeft maritiem historicus Ruud Paesie berekend. Dit betekent dat ook het Nederlandse aandeel in de totale slavenhandel aanzienlijk hoger uitvalt dan eerder was geraamd. Paesie promoveerde op 17 april in Leiden op een onderzoek naar ‘lorrendraaiers’, ontduikers van het octrooi van de West-Indische Compagnie (WIC).
Op dit vergrijp stond de doodstraf en smokkelaars hadden dan ook geen belang bij openbaarheid. De bronnen over hun praktijken moest Paesie her en der opdiepen. Lorrendraaiers die tegen de lamp liepen, werden berecht, en daarvan zijn processtukken. Verder vond Paesie informatie in de correspondentie van kapiteins, in notariële archieven en vooral in achttiende-eeuwse krantenberichten over binnenlopende en uitvarende schepen. Op basis daarvan bouwde hij een database op van smokkelhandelaars.
Paesie wilde weten hoe omvangrijk de illegale goederen- en slavenhandel is geweest, want daarvan bestonden alleen onbetrouwbare schattingen. Hij heeft 85 tot 90 procent van de smokkelschepen kunnen traceren. Voor de periode 1700 tot 1730 waren dat in totaal 442 lorrendraaiers. Na extrapolatie worden dat 490 tot 520 smokkelschepen. Ongeveer één op de vijf lorrendraaiers volbracht zijn reis niet. Zij werden opgebracht door de WIC, leden schipbreuk of vielen ten prooi aan zeerovers. Over het algemeen waren de lorrendraaiers kleine tot middelgrote, goed bezeilde en wendbare schepen die de Compagnieschepen te vlug af waren.
Zo’n 175 van de ongeveer 500 illegale scheepsreizen werden ondernomen om behalve goederen ook slaven te halen. De schepen in kwestie hadden een capaciteit van ongeveer 400 slaven. Gemiddeld werden 300 slaven per schip vervoerd. In totaal werden ruim 50.000 slaven getransporteerd. Onderweg ontstond 19 procent ‘uitval’ dat daarvan moet worden afgetrokken, aldus Paesie.
Dat betekent dat er ruim 40.000 slaven vanuit Afrika naar Amerika zijn gesmokkeld. De laatste schattingen van illegale slavenhandel bleven steken op circa 11.000 personen. De reguliere handel van de West-Indische Compagnie in die periode beliep 80.000 slaven.